Oreina ugastun haunkari bat da, cervidae familiakoa eta Artiodactyla ordenekoa. Adarrak ditu eta Artiodaktaleetatik handienetakoa da, gainera, 100-200 kiloko pisua edukitzera irits daiteke.
Munduko ia edozein lekuetan bizi daiteke austrian eta antartikan izan ezik.
Amerikan:Ipar amerikan talderik handienak kanadan Mendi Harritsuetan, Kostaldeko mendietan,alberta eta britaniar kolunbia artean.Han ere, beste bost espezie daude: Karibua, altzea, orein kanadarra, Virginiako oreina eta orein mandoa.
Hego amerikan berriz,Patagonia hegoaldean topa dezakegu huelmu-a, bertako espezia.
Asian: batik bay,ipar amerikan matxurian eta Ussurin bizi dira.
TUKANA
Tukanak hegazti tropikalak dira,hego amerikakoak hain zuzen ere. Bere moko luzea eta koloretsuarengatik dira ezagunak. Nahiz eta, jendeak aurkakoa pentsatu bere mokoa ez da batere astuna, oso arina baizik. Familia honek sei genero eta 40 espezie hartzen ditu bere barnean. Animalia hauek 18 eta 63 cm artean neurtzen duten handienak, Toko tukana hartzen du izena. Fruituak, intsektuak eta beste harrapakin batzuen arrautzak jaten ditu. 2 arrautzetatik 4 arrautzetara jartzen dituzte beraien kabian. Beraien moko sendoa erabiltzen dute matxarda gisa. Ez dira hegazti migratzaileak bikoteka edo talde txikitan bizi dira, talde hauek tupi izena jasotzen dute.
AHUNTZA
Ahuntza etxaberea ugaztun belarjale haunskari bat da. Ahuntza aspalditik etxaberatutako animalia bat K.a. Vlll. milurtetik etxaberatutako animalia baita, batez ere bere haragiarengatik eta esenea rengatik.
Tamainaz txikia da, adar oker batzuk ditu, oso azkarra da. Saltzen eta eskalatzen oso trebea da. Mundu guztian zehar aurkitu daiteke, batez ere leku menditxuetan.
Oraindik ere bizi dira ahuntza basatiak, baina gehienak etxaberatuak izan dira.
Arrak aker izena jasotzen du, eta kumeak antxume.
ZALDIA
Zaldia ugaztuna da. Animalia hau domestikatzeak garrantzi handia izan du ekonomian, batez ere garraioan. Zaldia garraiatzaile gisa erabili da nahiz eta haragi iturri bezela erabili izana.Euskal herriko berezko zaldi ttikia pottoka da. Zaldiaren domestikaziaren lehen aztarnak asiatik datoz k.a. 4000.urtetik hain zuzen ere. Halere zaldi basatiak egon dira eta domestikatuekin bizi izan ohi dira askotan, hau ez da askotan gertatzen animalia etxabereekin.
Animalia hauek orain dela 50 miloi urte sorturikoak dira eta noski hainbeste urteetan eboluzionatu egin da gaur egungo zaldira irtsi arte.
AZERIA
Azeriak kanidoen familiako ugaztun batzuk dira, txakurrak bezala. Ezagunena azeri gorria da baina, gehienetan azeria besterik gabe deitzen zaio. Azeriak ehizan bakarrik ibiltzen dira baina, badira batzuk ugaltze garaian besteen lur eremutan sartzen direnak. Azeri gorriaren azala gorrixka da. Baina bere beheko zatia berriz zuria da. Beraien hankak sendoak dira ibilbide luzeak egiteko. Azeri gorriak gehien bat gauez ibiltzen dira ehizan. Jendearentzako azeria betidanik arrisku bat izanda oiloak… jaten dituelako,horregatik, asko ehizatzen dute. Baina, aitzaki horrek ez du balio azeriak arratoiak etab jaten dituelako eta horrek plagak geldiarazten ditu. Azeri gorriaz aparte badira beste mota batzuk, azeri aktiarra eta basamortukoa esate baterako. Hirietan ere bizi dira, horrelako kasuetan zaborretan bizi dira. Haragijaleak izateaz gain, fruituak ere jaten dituzte.
No hay comentarios:
Publicar un comentario